Bierbrouwerij 'De Nijverheid' te Heinkenszand

- 1875-1935 Brouwerij 'De Nijverheid'

Brouwerij De Nijverheid in Heinkenszand zou zijn opgericht in 1875 (Jaarboek Heemkundige Kring De Bevelanden, 1983). In 1900 duikt brouwer Emile Josephus de Jong op in de burgerlijke stand van Heinkenszand bij de geboorte van zijn dochter. Dus na zijn huwelijk op 26 april 1899 te 's-Gravenpolder met Maatje Driedijk zal hij kort daarna brouwerij De Nijverheid in Heinkenszand hebben gekocht.

Volgens de Kamer van Koophandel Middelburg werd de zaak van Emile Joseph de Jong opgericht in het jaar 1896. In het gereconstrueerde dossier van het Handelsregister (nummer 408) van 30 oktober 1940 (het oorspronkelijke dossiers is verbrand op 17 mei 1940) wordt als soort bedrijf opgegeven: bierbottelarij en limonadefabriek, dus toen was de brouwerij reeds opgeheven. De fabriek was gevestigd aan de Dorpsstraat A 78 te Heinkenszand. In 1940 droeg E.J. de Jong de zaak over aan zijn zoon Jacobus Anthonie de Jong (geboren 1902), wiens naam tevens handelsnaam werd. Zijn bedrijf werd in 1956 omschreven als mineraalwaterbedrijf, groot- en kleinhandel in zwakalcoholische en alcoholvrije dranken en het merkwaardige is dat op dat moment het jaar van oprichting wordt gesteld op 1876, dat ligt dus dichter bij het eerder gemelde oprichtingsjaar van 1875. Jacobus Anthonie de Jong begon in 1955 tevens een assurantiebemiddelingsbedrijf, maar dit werd per 31 december 1959 opgeheven. Door een hernummering werd het bedrijfsadres Dorpsstraat A 78 in 1959 gewijzigd in Dorpsstraat 66. Op 12 augustus 1981 werd de zaak van J.A. de Jong opgeheven. Deze mutatie werd doorgegeven door M. de Jong-Knopjes, mede namens haar mede-erfgenamen, dus zal J.A. de Jong wel in dat jaar zijn overleden.
Emile Josephus de Jong, echtgenoot van Maatje Driedijk, geboren te Woensdrecht op 12 juni 1872, zoon van Jacobus de Jong en Maria Catharina Marcus, trouwt op 26 april 1899 te 's-Gravenpolder met Maatje Driedijk, geboren te 's-Gravenpolder op 18 september 1873 als dochter van Cornelis Driedijk en Maatje Rentmeester. Het echtpaar kreeg maar liefst 14 kinderen. Emile de Jong was in ieder geval tot en met 1919 bierbrouwer volgens de burgerlijke stand. Hij overlijdt op 69-jarige leeftijd op 9 september 1941 in zijn woonplaats te Heinkenszand, als landbouwer. Zijn overlijden wordt aangegeven door zoon, landbouwer Cornelis Marinus de Jong, 27 jaar Zijn zoon heette Cees, bijgenaamd Ceesje Brouwer. De brouwer had een zeker uiterlijk vertoon. Zo reed hij begin jaren twintig in een koetsje met paarden. Aardig detail is dat de kinderen van de brouwer nooit met hun achternaam werden aangesproken. Het was bijvoorbeeld veelal: Ko van de Brouwer, in plaats van Ko de Jong. Sommigen wisten amper dat De Jong de eigenlijke achternaam was.
Brouwerij De Nijverheid was gesitueerd in de Dorpsstraat, tegenover de RABO-bank (Van de Biltplein). De kelders van de brouwerij zijn volgestort, maar de 2 waterputten (wellen) zijn gerestaureerd. De brouwerij stond achter de schuur. Die schuur, op de dakpannen stond een jaartal, vermoedelijk 1895, is ca. 1981 gesloopt en op diezelfde plaats staat nu een nieuwe schuur. Onder de brouwerij was een hele grote kelder waarin 500 kratten konden staan. Bierbrouwerij De Nijverheid vervaardigde in de volgende bieren: Bokbier, Dortmunder, Tafelbier.
Gedurende de Eerste Wereldoorlog was het moeilijk om aan gerst en mout te komen. In die tijd werd er dun bier gebrouwen, ook wel champagnepils genoemd. Het bevatte geen alcohol daar het bier gebrouwen werd zonder het gistingsproces. Het was een soort limonade met de kleur van bier. De Jong maakte ook limonade die goedkoper was dan Sisi en Hero. 1 flesje limonade kostte 7 cent. De flesjes waren 30 cl. Er was een installatie waarbij 6 flessen tegelijk konden worden gevuld. Men gebruikte een kroonkurkenapparaat, vermoedelijk aangeschaft in de jaren dertig. Klanten van brouwerij De Nijverheid zaten niet alleen in Heinkenszand, maar ook in Goes, 's-Heerenhoek en andere plaatsen op Zuid-Beveland.

Onderstaande foto is afkomstig van Ludo Cuypers uit Aartselaar (B) met het volgende verhaal.
"Deze foto werd genomen in de jaren dertig van vorige eeuw. Hij  toont mijn vader (achteraan met bolhoed), zijn broer priester en enkel vrienden van een toneelvereniging uit Boom (provincie Antwerpen). En er is ook de oude Ford (model 1931). Het gezelschap bevindt zich voor bierbrouwerij De Nijverheid. Opa en oma Cuypers waren in 1914 naar dit Zeeuwse dorpje gevlucht."


Op het bord aan de linkerkant staat: "Mineraalwaterfabriek; Bierbrouwerij De Nijverheid; Sectie B582 EJ de Jong"


Foto genoemen op het erf van de brouwerij: knecht met paard en wagen.


Een bladzijde uit het kasboek van de brouwerij.


etiketten

home